Collected Item: “Sinteza i strukturna karakterizacija novih cezijumskih i kalijumskih silikata sa elementima retkih zemalja”
Врста публикације
Докторска дисертација
Верзија документа
објављена
Језик
српски
Аутор
Predrag Z. Dabić
Наслов (Наслов - поднаслов)
Sinteza i strukturna karakterizacija novih cezijumskih i kalijumskih silikata sa elementima retkih zemalja
Издавач (Београд : Просвета)
Beograd : P. Dabić
Година издавања
2022
Ментор (Милан Марковић, Никола Николић)
Aleksandar Kremenović
Члан комисије (Милан Марковић, Никола Николић)
Aleksandar Kremenović, Ljiljana Karanović, Jovica Stojanović
Сажетак на српском језику
Predmet i ciljevi naučnog istraživanja ove doktorske disertacije su sinteza i strukturna
karakterizacija novih cezijumskih i kalijumskih silikata sa elementima retkih zemalja. Istraživanja su
izvedena u okviru sistema SiO2–REE2O3–XF, gde REE predstavlja trovalentni katjon elementa retkih
zemalja (Sc, Y, Sm, Eu, Gd, Ho, Er, Tm, Yb, Lu), dok X predstavlja jednovalentni katjon alkalnih
metala (K, Cs).
Rad na disertaciji bio je fokusiran na sintezu monokristala, određivanje kristalnih struktura,
kao i na kristalografsko i kristalohemijsko ispitivanje sintetisanih monokristala. Monokristali su
sintetisani metodom rasta kristala iz visokotemperaturnih rastvora uz upotrebu fluksa. Kristalne
strukture rešene su pomoću rendgenske difrakcije na monokristalu. Kvalitet monokristala
proveravan je pomoću stereomikroskopa, dok je polarizacioni mikroskop korišten za posmatranje
optičkih osobina. Rendgenska difrakcija na polikristalnom materijalu služila je za proveru faznog
sastava. Skenirajuća elektronska mikroskopija (SEM) dopunjena sa energetsko-disperzivnom
spektroskopijom (EDS) korištena je za određivanje morfoloških karakteristika i za
semikvantitativno određivanje hemijskog sastava.
U toku izrade disertacije određeno je osam (8) kristalnih struktura. Kristalna struktura
Cs2ErSi6O14F predstavlja novi strukturni tip, dok je struktura Cs3ScSi6O15 prvi put rešena kao
modulisana struktura. Jedinjenja Cs2HoSi4O10F, Cs2ErSi4O10F i Cs2TmSi4O10F izostrukturna su sa
Cs2YSi4O10F. Za jedinjenje K3EuSi2O7 određena je kristalna struktura u prostornoj grupi P63/mcm i
pokazalo se da je izostrukturno sa K3REESi2O7 (REE = Nd, Sm, Gd–Yb, Y, Y0,9Dy0,1, Sm i Er).
Jedinjenja K3ErSi2O7 i K3YbSi2O7 kristališu u prostornoj grupi P63/mmc i izostrukturna su sa
jedinjenjima K3REESi2O7 (REE = Lu, Sc i Y)
karakterizacija novih cezijumskih i kalijumskih silikata sa elementima retkih zemalja. Istraživanja su
izvedena u okviru sistema SiO2–REE2O3–XF, gde REE predstavlja trovalentni katjon elementa retkih
zemalja (Sc, Y, Sm, Eu, Gd, Ho, Er, Tm, Yb, Lu), dok X predstavlja jednovalentni katjon alkalnih
metala (K, Cs).
Rad na disertaciji bio je fokusiran na sintezu monokristala, određivanje kristalnih struktura,
kao i na kristalografsko i kristalohemijsko ispitivanje sintetisanih monokristala. Monokristali su
sintetisani metodom rasta kristala iz visokotemperaturnih rastvora uz upotrebu fluksa. Kristalne
strukture rešene su pomoću rendgenske difrakcije na monokristalu. Kvalitet monokristala
proveravan je pomoću stereomikroskopa, dok je polarizacioni mikroskop korišten za posmatranje
optičkih osobina. Rendgenska difrakcija na polikristalnom materijalu služila je za proveru faznog
sastava. Skenirajuća elektronska mikroskopija (SEM) dopunjena sa energetsko-disperzivnom
spektroskopijom (EDS) korištena je za određivanje morfoloških karakteristika i za
semikvantitativno određivanje hemijskog sastava.
U toku izrade disertacije određeno je osam (8) kristalnih struktura. Kristalna struktura
Cs2ErSi6O14F predstavlja novi strukturni tip, dok je struktura Cs3ScSi6O15 prvi put rešena kao
modulisana struktura. Jedinjenja Cs2HoSi4O10F, Cs2ErSi4O10F i Cs2TmSi4O10F izostrukturna su sa
Cs2YSi4O10F. Za jedinjenje K3EuSi2O7 određena je kristalna struktura u prostornoj grupi P63/mcm i
pokazalo se da je izostrukturno sa K3REESi2O7 (REE = Nd, Sm, Gd–Yb, Y, Y0,9Dy0,1, Sm i Er).
Jedinjenja K3ErSi2O7 i K3YbSi2O7 kristališu u prostornoj grupi P63/mmc i izostrukturna su sa
jedinjenjima K3REESi2O7 (REE = Lu, Sc i Y)
Сажетак рада на језику
The subject and goals of the scientific research of this doctoral dissertation are the synthesis
and structural characterization of new cesium and potassium rare-earth silicates. The investigation
was carried out in the SiO2–REE2O3–XF system, where REE represents a trivalent cation of a rareearth element (Sc, Y, Sm, Eu, Gd, Ho, Er, Tm, Yb, Lu), while X represents a monovalent cation of
alkali metals (K, Cs).
Dissertation work was focused on the synthesis of single crystals, the determination of
crystal structures, as well as on crystallographic and crystallochemical investigation. Single crystals
were synthesized by high-temperature flux crystal growth. The crystal structures were solved using
single-crystal X-ray diffraction. The quality of single crystals was inspected using a
stereomicroscope, while a polarizing microscope was used to observe the basic optical properties.
The phase composition was tested using powder X-ray diffraction. Scanning electron microscopy
(SEM) coupled with energy-dispersive spectroscopy (EDS) was used for morphological and
chemical characterization.
Eight (8) crystal structures were determined during the work on the dissertation. The crystal
structure of Cs2ErSi6O14F represents a new structural type, while the crystal structure of Cs3ScSi6O15
was solved for the first time as a modulated structure. Compounds Cs2HoSi4O10F, Cs2ErSi4O10F and
Cs2TmSi4O10F are isostructural with Cs2YSi4O10F. For the compound K3EuSi2O7, the crystal structure
in the space group P63/mcm was determined and it was shown to be isostructural with K3REESi2O7
(REE = Nd, Sm, Gd–Yb, Y, Y0.9Dy0.1, Sm and Er). Compounds K3ErSi2O7 and K3YbSi2O7 crystallize
in the space group P63/mmc and they are isostructural with K3REESi2O7 (REE = Lu, Sc and Y)
compounds.
and structural characterization of new cesium and potassium rare-earth silicates. The investigation
was carried out in the SiO2–REE2O3–XF system, where REE represents a trivalent cation of a rareearth element (Sc, Y, Sm, Eu, Gd, Ho, Er, Tm, Yb, Lu), while X represents a monovalent cation of
alkali metals (K, Cs).
Dissertation work was focused on the synthesis of single crystals, the determination of
crystal structures, as well as on crystallographic and crystallochemical investigation. Single crystals
were synthesized by high-temperature flux crystal growth. The crystal structures were solved using
single-crystal X-ray diffraction. The quality of single crystals was inspected using a
stereomicroscope, while a polarizing microscope was used to observe the basic optical properties.
The phase composition was tested using powder X-ray diffraction. Scanning electron microscopy
(SEM) coupled with energy-dispersive spectroscopy (EDS) was used for morphological and
chemical characterization.
Eight (8) crystal structures were determined during the work on the dissertation. The crystal
structure of Cs2ErSi6O14F represents a new structural type, while the crystal structure of Cs3ScSi6O15
was solved for the first time as a modulated structure. Compounds Cs2HoSi4O10F, Cs2ErSi4O10F and
Cs2TmSi4O10F are isostructural with Cs2YSi4O10F. For the compound K3EuSi2O7, the crystal structure
in the space group P63/mcm was determined and it was shown to be isostructural with K3REESi2O7
(REE = Nd, Sm, Gd–Yb, Y, Y0.9Dy0.1, Sm and Er). Compounds K3ErSi2O7 and K3YbSi2O7 crystallize
in the space group P63/mmc and they are isostructural with K3REESi2O7 (REE = Lu, Sc and Y)
compounds.
Број страна
99
Кључне речи на српском (одвојене знаком ", ")
alkalni silikati elemenata retkih zemalja, kristalna struktura, sinteza metodom fluksa, rendgenska difrakcija na monokristalu, elementi retkih zemalja
Кључне речи на енглеском (одвојене знаком ", ")
alkali rare-earth silicates; crystal structure; flux synthesis; single-crystal X-ray diffraction; rare-earth elements
УДК број
372.853.3:539.198(043.3)
Шира категорија према правилнику МПНТ
M70
Ужа категорија према правилнику МПНТ
M70
Ниво приступа
Отворени приступ
Лиценца
Creative Commons – Attribution-NonComercial-Share Alike 4.0 International
Формат дигиталне датотеке
.pdf