Претрага
345 items
-
Eksploatacioni učinci ugljenih sistema na površinskom kopu Tamnava–Zapadno polje
U radu su analizirani eksploatacioni učinci ugljenih sistema na površinskom kopu Tamnava–Zapadno polje. Period analize je prvih šest meseci tekuće godine. Analiza je vršena sa aspekta ostvarene proizvodnje, kvaliteta uglja, efektivnog vremena rada, kapacitetnog i vremenskog iskoršćenja i zastoja sistema. Za poređenje podataka različitih parametara koji po svojoj prirodi nisu međusobno uporedivi, u radu su korišćene metode višekriterijumskog odlučivanja.... bavi se problemima u kojima je pri definisanju odluke prisutno suočavanje sa većim brojem, najčešće suprotstavljenih kriterijuma [6.7]. U VKO svi faktori koji utiču na odluku posmatraju se kao kriterijumi čije vrednosti treba da budu optimalne. Za primenu višekriterijumskog odlučivanja postoji više ...Marko Lazić, Filip Miletić, Milena Lekić, Veljko Rupar, Željko Petrović, Lazar Žujović . "Eksploatacioni učinci ugljenih sistema na površinskom kopu Tamnava–Zapadno polje" in 10th International Conference Coal 2021, Jugoslovenski komitet za površinsku eksploataciju, Zlatibor (2021)
-
Mogućnost infracrvene termografije pri detekciji štetnih gasova
Curenje pojedinih gasova je opasnost koja može da izazove velike nezgode. Često je praćeno požarima i eksplozijama koji za posledicu mogu da imaju kako ljudske povrede, tako i štetan uticaj na ekologiju i ekonomiju. Da bi se izbegle takve situacije, preventivna inspekcija je od presudne važnosti. Curenje većine gasova se ne može uočiti golim okom a za otkrivanje i procenu stepena curenja može se koristiti tehnologija toplotnog snimanja (infracrvena termografija). U datom radu predstavljene su mogućnosti i ograničenja primene ...Stevan Đenadić, Vesna Damnjanović, Predrag Jovančić, Dragutin Jovković. "Mogućnost infracrvene termografije pri detekciji štetnih gasova" in VIII Memorijalni naučni skup iz zaštite životne sredine "Docent dr Milena Dalmacija", Novi Sad, 01-02. april 2021., Prirodno-matematički fakultet (2021)
-
Analiza uporednog praćenja temperature površine ohlađenih materijala pri njihovom zagrevanju do ambijentalne temperature
U datom eksperimentalnom radu su termografskim metodama ispitivane termofizičke karakteristike različitih materijala. Za ispitivanja su izabrani mesingani niovčić, ugalj i pelet, jer imaju različita termoizolaciona svojstava i različito stanje površine. Uzorci su najpre hlađeni, a zatim je njihovo zagrevanje na sobnoj temperaturi praćeno termalnom kamerom. U drugom delu eksperimenta, korišćena je impulsna termografija, a zagrevanje površine uzoraka vršeno je svetlosnom pobudom.Stevan Đenadić, Ljubiša Tomić, Vesna Damnjanović, Katarina Nestorović. "Analiza uporednog praćenja temperature površine ohlađenih materijala pri njihovom zagrevanju do ambijentalne temperature" in 65. godišnja konferencija za elektroniku, telekomunikacije, računarstvo, automatiku i nuklearnu tehniku ETRAN 2021, Etno selo Stanišići, Republika Srpska, 8-10. septembar 2021., Društvo za ETRAN Beograd i Akademska misao Beograd (2021)
-
Strategic Environmental Assessment in the Application of Preventive Protection for Wind Farm Noise—Case Study: Maestrale Ring Wind Farm
Determining the spatial position of wind turbines is the initial and most important phase in the development of a wind farm project. In this sensitive phase, all potential problems that may arise in the later stages of project development should be prevented by means of spatial and urban planning instruments. This makes it possible to achieve maximum use of the potential of wind in a particular space and, thus, fulfil the technical and economic requirements of the project while ...Energija,energetski inženjering i elektroenergetska tehnologija,obnovljivi izvori energije, održivost i životna sredina,električni i elektronski inženjering,kontrola i optimizacija,inženjeringBoško D. Josimović, Aleksandar Cvjetić, Božidar Manić. "Strategic Environmental Assessment in the Application of Preventive Protection for Wind Farm Noise—Case Study: Maestrale Ring Wind Farm" in Energies, MDPI AG (2021). https://doi.org/10.3390/en14196174
-
Industrija 4.0 - koncept prediktivnog održavanja 4.0 (PdM 4.0) u rudarstvu
Četvrtu industrijsku revoluciju – Industriju 4.0 karakteriše upotreba cyber-fizičkih sistema. Da bi se postigla optimalna strategija održavanja (ali i eksploatacije), neophodno je razviti sisteme koji podržavaju napredne inteligentne sisteme održavanja ili tehnologije pametnog održavanja. Iz toga su proizašli postulati Prediktivnog održavanja 4.0 (PdM 4.0) koji definišu veoma blisku budućnost u oblasti održavanja tehničkih sistema pa i rudarske opreme. PdM 4.0 uključuje iskorišćenje snage veštačke inteligencije za stvaranje stalnog uvida u otkrivanje uzroka i anomalija u radu opreme, koje se ...Predrag Jovančić, Vesna Damnjanović, Dragan Ignjatović, Miloš Tanasijević, Stevan Đenadić. "Industrija 4.0 - koncept prediktivnog održavanja 4.0 (PdM 4.0) u rudarstvu" in IX Međunarodna konferencija UGALJ 2019, Zlatibor, Srbija, 23-26. oktobar 2019., Jugoslovenski komitet za površinsku eksploataciju (2019)
-
Одређивање оптималних параметара цевовода за двофазни проток
Николина Ћурчић (2024)Eфикасно управљање протоком флуида је кључно за оптимизацију перформанси система и обезбеђивање оперативне сигурности. Двофазни ток, који подразумева истовремено присуство течне и гасне фазе унутар цевовода и измењивача топлоте, представља један од најсложенијих аспеката динамике флуида. Овај феномен намеће јединствене изазове који захтевају дубоко разумевање и прецизно планирање. Ефикасно управљање двофазним током није само кључно за одржавање ефикасности система, већ је и неопходно за спречавање потенцијалних проблема као што су повећана ерозија, неочекиване флуктуације притиска и ризици по безбедност. У ...Николина Ћурчић. Одређивање оптималних параметара цевовода за двофазни проток, 2024
-
Stanje i perspektivnost vodosnabdevanja Obrenovca i naselja opštine posle poplava, 2014. godine
Obrenovac i okolna naselja su tokom 2014. godine zbog poplava u Srbiji pretpeli veliku materijalnu štetu, a pored brojnih privrednih preduzeća ozbiljno je bio ugrožen i sistem vodosnabdevanja. Izvorište „Vić bare“ za vodosnabdevanje grada u selu Zabrežje, na Savi, u potpunosti je potopljeno, a vodovodna mreža, u pojedinim delovima već veoma stara, dodatno je oštećena. Poslednjih nekoliko decenija kao glavni razlozi za probleme u vodosnabdevanju Obrenovca isticane su nedovoljne rezerve podzemnih voda na izvorištu. Novijim istraživanjima utvrđene su rezerve ...... površine. Područje koje se vo- dosnabdeva podeljeno je u tri visinske zone od 75 mnm do 221 mnm. Dužina cevovoda iznosi oko 850 km, a sistem, pored primarne i sekundarne mreže čine reze- rvoari i crpne stanice hidroforskog tipa. 3. AKTUELNA PROBLEMATIKA VODOSNABDEVANJA Eksploatacija vode na izvorištu ...
... godine. Sa grafika se vidi da, generalno, kapacitet izvorišta tokom poslednjih petnaest godina opada, a razlozi za to su prirodni i veštački faktori. Jedan od razloga jeste visina vodostaja Save u posmatranom periodu, obzi- rom da su mogućnosti zahvatanja podzemne vode za- visni od prihranjivanja ...Bojan Hajdin, Dušan Polomčić, Dragoljub Bajić. "Stanje i perspektivnost vodosnabdevanja Obrenovca i naselja opštine posle poplava, 2014. godine" in Tehnika, Beograd : Savez inženjera i tehničara Srbije (2017). https://doi.org/10.5937/tehnika1705675H
-
Prioritization of strategic measures for strengthening the security of supply of the Serbian natural gas sector
To strengthen the security of supply of the Serbian gas sector, it is necessary to analyze the impact of planned strategic measures. The analysis involves the identification of the most influential threats to the security of natural gas supply and prioritization of the strategic measures for overcoming the consequences of threats. The proposed methodology is based on Fuzzy Analytic Hierarchy Process. The obtained weights for the identified threats and strategic measures are formed according to experts' judgments. The results ...Sigurnost snabdevanja, Donošenje odluka, Snabdevanje prirodnim gasom, Fazi AHP, Energetski indikatoriBoban Pavlović, Dejan Ivezić, Marija Živković. "Prioritization of strategic measures for strengthening the security of supply of the Serbian natural gas sector" in Energy Policy, Elsevier BV (2020). https://doi.org/10.1016/j.enpol.2020.111936
-
Одређивање резерви нафтног лежишта „Х“ методом материјал баланса
Александра Петровић (2024)Метода материјалног баланса је кључна техника у процени резерви нафте и гаса у лежиштима која омогућава системско прорачунавање доступних резерви. Циљ ове методе је да се прецизно израчунају количине флуида у лежишту на основу доступних PVT података, података о лежишту и производњи. Резултати примене методе материјалног баланса показују да је она ефикасна у пружању кавнтитативних процена, међутим њена тачност зависи од квалитета улазних података. Метода материјалног баланса пружа основу за процену резерви, али може бити подложна грешкама због непрецизности ...Александра Петровић. Одређивање резерви нафтног лежишта „Х“ методом материјал баланса, 2024
-
Hidrodinamička analiza procesa starenja bunara sa horzontalnim drenovima na beogradskom izvorištu podzemnih voda
Đorđije M. Božović (2023)Predmet istraživanja doktorske disertacije su bunari sa horizontalnim drenovima beogradskog izvorišta podzemnih voda, drugog najvećeg izvorišta ovog tipa na svetu, čiji je režim rada opterećen procesima intenzivnog starenja prisutnog od samog početka formiranja izvorišta, početkom 1950‒ih godina. Istraživanja sprovedena u okviru izrade disertacije su imala za cilj definisanje nove metodologije izučavanja procesa mehaničkog i biohemijskog kolmiranja drenova izradom detaljnih 3D numeričkih hidrodinamičkih modela, upotrebom postojećih, dostupnih i široko rasprostranjenih računarskih programa. Istraživanja su realizovana simulacijom ostvarenog režima podzemnih voda ...modeliranje podzemnih voda, hidrauličke karakteristike drenova, koeficijent propusnosti drenova, prifilterska zona drena, hidraulički otpori na drenovima, kolmiranje drenova, ulazne brzine podzemnih voda, MODFLOW, CLN Package... drugih) vladaju isti hidraulički uslovi: pijezometarski nivo ekvivalentan nivou u vodosabirnom bunarskom šahtu. Stoga, budući da nema razlike u energetskim stanjima podzemnih voda unutar čeličnog drena i unutar plastičnih cevi (nema razlike u pijezometarskim nivoima), nema ni uslova za kretanje i zahvatanje ...
... starenja .............................................................................................................................. 28 3.2.1 Faktori koji utiču na kapacitet i režim rada bunara sa horizontalnim drenovima ........... 32 3.2.2 Hidraulički mehanizam zahvatanja podzemnih voda bunarom ...
... o čemu više detalja daju Božović et al., 2020b). U cilju hidrodinamičke analize starenja bunara, hidrodinamičkim modelom su obuhvaćeni svi oni faktori uticaja koji postoje u realnim uslovima istraživanog terena, koji mogu imati uticaj na pojavu procesa starenja drenova i njen manje ili više intenzivan ...Đorđije M. Božović. Hidrodinamička analiza procesa starenja bunara sa horzontalnim drenovima na beogradskom izvorištu podzemnih voda, Beograd : [Đ. Božović], 2023
-
Improving efficiency of thermal power plants through mine coal quality planning and control
Главни циљ контроле квалитета угља у рудницима лигнита је снабдевање термоелектрана угљем чији квалитет мора да се креће унутар одређених квалитативних ограничења. Карактеристике угља могу да утичу на ефикасност, поузданост и расположивост како котла тако и јединица за контролу емисије. У овом раду аутори су презентовали интегрисану симулацију рударског процеса као нови приступ у истраживању променљивости калоричне вредности угља приликом експлоатације комплексног лежишта лигнита. Резултати таквог приступа омогућавају драгоцен увид у перформансе континуалног рударског система у смислу контроле променљивости ...Mirjana Banković, Dejan Stevanović, Milica Pešić, Aleksandra Tomašević, Ljiljana Kolonja. "Improving efficiency of thermal power plants through mine coal quality planning and control" in Thermal Science, Vinča Institute of Nuclear Sciences (2018). https://doi.org/10.2298/TSCI170605209B
-
Sastav i teksture minerala FeO-Fe2O3-TiO2 sistema u vulkanskim stenama i porfirskim ležištima bakra Borske metalogenetske zone
Aleksandar Luković (2021)Proces obrazovanja minerala iz sistema FeO-Fe2O3-TiO2 u uzorcima vulkanskih stena i porfirskih orudnjenja borske zone prikazan kroz pojavu magnetita/hematita i njihovih alteracija. Minerali ove zone su ispitivani optičkim metodama (odbijena i propuštena svetlost), SEM-EDS/BSD, XRPD, LA-ICP-MS metodama. Rezultati ispitivanja su, pored glavnih Fe – Ti oksida, otkrili prisustvo ferijskog ilmenita u hornblenda andezitima I vulkanske faze kao i magnetita sa većim koncetracija Cr u zoni zlotske magnetne anomalije. Ispitivanje uzoraka iz bušotina porfirskih sistema borske zone otkriva postojanje nekoliko ...... piroksena u primarno stvorenom piroksenu (Robinson, 1971), gde se tokom kristalizacije klinopiroksena odvija proces lamelarnog izdvajanja pižonita u augitu. Imajući u vidu ovaj proces, Fleet (1980) tumači pojavu kopljastih zrna magnetita u piroksenu bazičnih stena, gde nakon formiranja primarnog piroksena ...
... ispitivanih lokaliteta i ležišta Borske metalogenetske zone. Tip Parageneza MAGNETIT I Bn-Cp-Mgt IIa - primarni Py-Cp-Mtg IIb - mušketovit Py-Cp-Hem/Mgt HEMATIT I Bn-Cp-Mgt/Hem IIa - primarni Py-Cp-Hem IIb – alteracija Mgt Py-Cp-Mgt/Hem Skraćenice: Bn – bornit, Cp – halkopirit, Hem – hematit ...
... em) i delimo ga na dva pod tipa, IIa primarno (hidrotermalno) obrazovani magnetit i tip IIb produkt zamenjivanja (redukcije) hematita – varij. mušketovit. Tip II hematita prati pojave magnetita u asocijaciji Py-Cp-Mgt/Hem, pa je tako tip IIa hematita primarno obrazovan u hidrotermalnom stadijumu ...Aleksandar Luković. Sastav i teksture minerala FeO-Fe2O3-TiO2 sistema u vulkanskim stenama i porfirskim ležištima bakra Borske metalogenetske zone, Beograd : [A. Luković], 2021
-
Long-term planning methodology for improving wood biomass utilization
The insufficiently developed forest management system is often followed by undeveloped forest resources supply chain and insufficient institutional support. These cause inefficient usage of fuel-wood as well as huge amounts of unused forest residues. In order to achieve optimal and long-term sustainable utilisation of biomass, an original methodology based on the interaction of mathematical optimization and backcasting approach has been developed. Mathematical optimization is used for both generation and consideration of techno-economic parameters of the forest biomass supply chain. ...Vladimir Vukašinović, Dušan Gordić, Marija Živković, Davor Koncalović, Dubravka Živković. "Long-term planning methodology for improving wood biomass utilization" in Energy, Elsevier BV (2019). https://doi.org/10.1016/j.energy.2019.03.105
-
Sustainable Modularity Approach to Facilities Development Based on Geothermal Energy Potential
The study presented in this paper assessed the multidisciplinary approach of geothermal potential in the area of the most southeastern part of the Pannonian basin, focused on resources utilization. This study aims to present a method for the cascade use of geothermal energy as a source of thermal energy for space heating and cooling and as a resource for balneological purposes. Two particular sites were selected—one in a natural environment; the other within a small settlement. Geothermal resources come ...геотермална енергија, Панонски басен, геотермална каскада, енергетска ефикасност, бањски центри, балнеологија, биоклиматска архитектура, стратегије пасивног дизајнирања, модуларни објектиNataša Čuković-Ignjatović, Ana Vranješ, Dušan Ignjatović, Dejan Milenić, Olivera Krunić. "Sustainable Modularity Approach to Facilities Development Based on Geothermal Energy Potential" in Applied Sciences-Basel, МDPI (2021). https://doi.org/10.3390/app11062691
-
Efikasnost različitih tipova glina Srbije za adsorpciju metilen plavog
Maja D. Milošević (2016-12-09)Adsorpciona efikasnost različitih uzoraka glina sa lokaliteta Srbije određenaje njihovim tretiranjem različitim koncentracijama rastvora metilen plavog (MP).Detaljna mineraloška karakterizacija ispitivanih glina i rezultati njihove interakcijesa rastvorima MP dobijeni su primenom optičkih, rendgenskih, hemijskih, DTA ispektroskopskih metoda.Na osnovu formiranja MP agregata u izmenljivim pozicijama i površiničestica gline, razlikuju se dva tipa glinovitih minerala: visoko naelektrisani(smektiti) i nisko naelektrisani (kaoliniti). Dimeri se stvaraju na naelektrisanimpovršinama, a granica njihovog razvoja omogućuje determinaciju mineralne vrste.Molekuli MP stoje pod uglom od 21.5o kada se ...minerali glina, metilen plavo, kristali metilen plavog, difuznarefleksija, adsorpcija, flokulacija, naelektrisanje slojeva... uobičajeni i oni su formirani „glava na rep“ (head – to – tail) intermolekularnim interakcijama, a njihova apsorpcija svetlosti se odigrava na nižim energetskim nivoima tj. na dužim talasnim dužinama u odnosu na H - agregate (Bujdak et al., 2002). Slika 10. Šema strukturnog modela H – agregata (a) ...
... mineralima sedimentnih stena koje izgrađuju Zemljinu koru. Mogu nastati različitim procesima kao što su alteracije stena, transformacije drugih primarnih minerala, diagenteskim ili hidrotermalnim procesima i tako dalje. Prema „Clay Mineral Society“ (CMS) termin –glina- predstavlja „prirodni materijal ...
... (665 nm), poseduje hromofore, strukturu sa izmenjivim dvostrukim ili pojedinačnim vezama kao i rezonancu elektrona koja predstavlja stabilizirajući faktor (Abrahart, 1977). Kao dodatak hromoforama MP sadrži oksohrome (eng. auxochrome - pospešivači boje) kao što su OH ili Cl-, funkcionalne grupe koje ...Maja D. Milošević. "Efikasnost različitih tipova glina Srbije za adsorpciju metilen plavog" in Универзитет у Београду, Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет (2016-12-09)
-
Primena metoda podzemnog otkopavanja sa očuvanjem površine terena
Uroš Mirković (2024)Tema ovog diplomskog rada je primena metoda podzemnog otkopavanja sa očuvanjem površine terena, sa posebnim osvrtom na metodu otkopavanja uz zasipavanje pasta zasipima. Ova metoda omogućava efikasan eksploatacioni proces u podzemnim rudnicima, uz minimalne uticaje na površinu, čime se smanjuju deformacije i sleganja terena iznad eksploatacionih radova. Pasta zasipi, koji se sastoje od mešavine jalovine, vode i cementa, koriste se za popunjavanje ispražnjenih prostorija nakon otkopavanja, čime se obezbeđuje stabilnost okolnih stena i smanjuje rizik od urušavanja. Ovaj rad ...... transportni putevi sa primarnim drobljenjem. Ovi putevi omogućavaju efikasan transport rude i repromaterijala, kao i pristup ključnim radnim prostorijama. Razrada i priprema ležišta: Na XVII i XIX horizontu izrađene su prostorije za prolaz, ventilaciju, odvodnjavanje i objekti za primarno drobljenje. Ove ...
... dok sistem za odvodnjavanje upravlja vodom koja se prikuplja u rudarskim prostorijama. Izgradnja primarnog drobljenja: Na XIX horizontu su izgrađene hale sa čeljusnim drobilicama za primarno drobljenje rude. Ruda se gravitaciono spušta kroz rudna okna, drobi na potrebnu veličinu, a zatim t ...
... izrađuju svi planirani otkopni hodnici za taj sektor, prvenstveno u primarnim komorama. Prostorije se izrađuju paralelno na dve etaže, a po završetku otkopnih hodnika do izlaska iz konture otkopnog bloka, započinje se otkopavanje primarnih komora (svake druge komore). Smer otkopavanja ide od krajnje ...Uroš Mirković . Primena metoda podzemnog otkopavanja sa očuvanjem površine terena, 2024
-
Анализа утицаја искоришћења у преради на резултате оптимизације површинских копова
Стефан Митић (2024)Одређивање оптималних граница површинског копа је сложен и итеративни процес који захтева мултидисциплинарну експертизу, софистициране технике анализе и пажљиво разматрање геолошких, рударских, економских,техничких, еколошких и друштвених фактора. Оптимизација подразумева генерисање серије шкољки, површинског копа на основу различитих фактора прихода (Revenue factor) са итеративним кораком промене цене метала у односу на базну цену. Свака генерисана шкољка представља инкрементално повећање запремине резерви према инкременталном повећању продајне цене метала. Велики број техно -економских фактора утиче на овај процес, и промена сваког од њих ...оптимизација површинског копа, анализа границе копа, оптимална контура копа, лежиште Бувач, профит, искоришћење у преради, трошкови прераде рудеСтефан Митић. Анализа утицаја искоришћења у преради на резултате оптимизације површинских копова, 2024
-
Uslovi formiranja oticaja reke Crnice
Andjelija Glogovac (2024)Sliv reke Crnice zauzima područje centralnog dela Srbije, između opštine Paraćin na zapadu, Sisevačkog basena na istoku, sliva Ravanice na severu i Jovaničke reke na jugu.Režimski parametri sliva reke,površine od 289 km2 kontrolišu se na hidrološkoj stanici Paraćin, dok su sa ciljem analize režima i uticaja padavina na formiranje oticaja preuzeti podaci o padavinama sa meteorološke stanice Ćuprija.Na razmatranom području dominantnu ulogu ima karsni tip izdani, koga karakteriše nestabilan režim u u pogledu oscilacija izdašnosti i nivoa podzemnih voda ...... vazduha) ili relativna vlažnost (% u odnosu na potpunu zasićenost). Vlažnost vazduha je obrnuto proporcijalna temperaturi vazduha, i kao posredni faktor bilansa voda ima najveći uticaj na veličinu isparavanja (Stevanović & Milanović, 2017). Za potrebe analize vlažnosti vazduha takođe su korišćeni ...
... ukazuje na to da su proticaji tokom ovih meseci izuzetno promenijivi, verovatno usled sezonskog topljenja snega, padavina ı drugih hidroloških faktora. 46 Koeficijent varijacije (slika 7.9.) u Periodu II i Periodu III je najviši u avgustu, septembru (gde Cv za period III prelazi 3) ı oktobru ...
... martu i aprilu, ovi meseci takođe imaju i najveće kvadratno odstupanje, verovatno usled sezonskog topljenja snega, padavina ı drugih hidroloških faktora. Na osnovu autokorlacione analize može se zaključiti da je najduža memorija sistema vezana za najsušniju godinu (2011.),dok Jje najkraća memorija ...Andjelija Glogovac. Uslovi formiranja oticaja reke Crnice, 2024
-
Речник САНУ као база терминолошких речника (на примеру речника кулинарства)
... САНУ, његово лексичко обиље, велики потенцијал који пружа као могућа терминолошка база и огроман значај процеса дигитализације као једног од битних фактора који омогућава обогаћивање и осавремењивање постојећег Речника, и убрзавање процеса његове израде. Да бисмо искористили Речник САНУ као терминолошку ...Рада Стијовић, Олга Сабо, Ранка Станковић. "Речник САНУ као база терминолошких речника (на примеру речника кулинарства)" in Словенска терминологија данас, Београд : Српска академија наука и уметности (2017)
-
Aлтерације перидотита контролисане карактером флуида на примеру харцбургита Рудника - Серпентинизација или талкизација?
Стефан Петровић, Наталија Батоћанин (2020)У раду су приказани резултати испитивања серпентинисаних харцбургита Брђана (43°58'45.1" СГШ, 20°25'12.6" ИГД) и талкизираних харцбургита откривених у интервалу 429-559.8 m у истражној бушотини 330А/18 (44°07'33.2" СГШ, 20°30'28.5" ИГД) на Руднику. Узорци оба локалитета показују карактеристике резидуалних харцбургита из омотача, односно тектонита; лепидобластичне, бластозрнасте, или порфирокластичне структуре и масивне текстуре. Серпентинисани харцбургити и серпентинити Брђана су изграђени од серпентина, ретких реликата оливина и ортопироксена, акцесорног спинела, и веома ретког секундарног магнезита и магнетита. Најдоминантнији састојак (местимично гради и преко ...... киселе и ултрабазичне магматске стене. Грубокластичне стене представљене су делимично метаморфисаним пешчарима и конгломератима у којима је очувана примарна структура протолита. Смена корнита и скарнова је најзаступљенија литолошка јединица, пресечена је апофизама и дајком кварцлатита. Испод ове јединице ...
... пукотинских система и постепено захвата цео 0,5 mm 22 кристал. Кристалише у широком опсегу температура, али образовање талка контролишу други фактори, првенствено активност силиције у флуиду (MÉVEL, 2003). Деловањем киселих флуида обогаћених са SiO2 и H+ талк може настати већ на температурама од ...Стефан Петровић, Наталија Батоћанин. "Aлтерације перидотита контролисане карактером флуида на примеру харцбургита Рудника - Серпентинизација или талкизација?" in Записници српског геолошког друштва, Српско геолошко друштво, Београд (2020)