Претрага

Упит dcterms_subject_txt:Centar za hidrogeologiju karsta

3653 items

  • KINDRA project – knowledge inventory for hydrogeology research

    Vesna Ristić Vakanjac, Zoran Stevanović, Bojan Hajdin, Marina Čokorilo Ilić, Veljko Marinović (2017)
    baza podataka, inventar, hidrogeologija

  • History of the development of the hydrodynamic model of the open pit mine “Drmno”, Serbia

    Dušan Polomčić, Jelena Ratković, Vesan Ristić Vakanjac (2023)
    With the creation of a hydrodynamic model, the need for it usually ceases until some next moment when the model needs to be updated and used for the set task for the necessary project documentation or dedicated studies. It is relatively rare that almost every year the model is improved and used for forecast calculations. The paper presents the basic characteristics and development of the hydrodynamic model of the open pit mine “Drmno” for 25 years. This open pit ...
    hydrodynamic model, open pit mine, model recalibration, drainage system

  • Pregled hidrogeoloških istraživanja novootkrivenih ležišta metaličnih mineralnih sirovina na prostoru Srbije

    Nebojša Atanacković, Vladimir Živanović, Veselin Dragišić, Sava Magazinović, Jakov Andrijašević (2022)
    Rastuća potražnja za mineralnim sirovinama, zavisnost evropske industrije od njihovog uvoza, kao i otvaranje tržišta u zadnjih 20-ak godina bili su pokretač intenzivnih istraživanja ležišta mineralnih sirovina na području Srbije. Ova istraživanja za rezultat su imala otkriće važnih ležišta bora i litijuma „Jadar“ i „Valjevo“, sedimentnih ležišta zlata „Bigar i Korkan“ i bakra i zlata „Čukaru Peki“. Sastavni deo ovih aktivnosti, posebno u okviru značajnijih novootkrivenih metaličnih ležišta, bila je hidrogeološka karakterizacija ležišta i okolorudnih terena. U razmatranom periodu ...
    rudnička hidrogeologija, rudničke vode, metalična ležišta, podzemne vode, Srbija

  • Multi-Criteria Fuzzy-Stochastic Diffusion Model of Groundwater Control System Selection

    Dušan Polomčić, Zoran Gligorić, Dragoljub Bajić, Miloš Gligorić, Milanka Negovanović (2019)
    When considering data and parameters in hydrogeology, there are often questions of uncertainty, vagueness, and imprecision in terms of the quantity of spatial distribution. To overcome such problems, certain data may be subjectively expressed in the form of expert judgment, whereby a heuristic approach and the use of fuzzy logic are required. In this way, decision-making criteria relating to an optimal groundwater control system do not always have a numerical value. Groundwater control scenarios (alternatives) are identified through hydrodynamic ...
    expert judgment, linguistic variables, fuzzy dynamic TOPSIS, hydrogeology, groundwater control system, open-cast mine, geometric Brownian motion

  • Ocena zaštitne funkcije povlatnih slojeva izvorišta Jasik (Opština Batočina) primenom GLA metode

    Rastko Petrović, Igor Jemcov, Dušan Polomčić (2014)
    U cilju utvrđivanja rezervi podzemnih voda i analize uslova zaštite u periodu 2012. i 2013. godine, sprovedena su detaljna hidrogeološka istraživanja na području izvorišta Jasik (opština Batočina). Uspostavljen je sistem monitoringa, čiji je rezultat predstavljao prikupljanje detaljnih hidrogeoloških podataka. Za potrebe analize, izrađen je hidrodinamički model, na osnovu koga je simulirano kretanje podzemnih voda, odnosno, utvrđene zone sanitarne zaštite. Pored navedenog, za potrebe utvrđivanja uslova zaštite podzemnih voda, bilo je neophodno utvrditi podložnost aluvijalne izdani izvorišta Jasik zagađenju. Polazeći ...
    Izvorište Jasik, GLA metoda, zaštita podzemnih voda

  • Primena modela transporta idealne čestice na primeru razvoja Površinskog kopa Jakovačka Kumša

    Dušan Polomčić, Dragoljub Bajić, Vesna Ristić Vakanjac, Marina Čokorilo Ilić (2019)
    Hidrodinamičkim proračunima transporta „idealne“ čestice prikazan je uticaj eksploatacije peskova sa površinskog kopa „Jakovačka Kumša“ na beogradsko izvorište podzemnih voda. Potencijalnu opasnost od zagađenja podzemnih voda izvorišta za vodosnabdevanje čini skup različitih procesa koji se odvijaju na površinskom kopu. U radu je prikazano poređenje dva modela transporta idealne čestice. Prvi model se odnosi na analizu putanje i vremena putovanja idealne čestice od površinskog kopa do izvorišta za stanje pre otvaranja kopa, dok se drugi model odnosi na stanje kada ...
    upravljnje podzemnim vodama, zaštita podzemnih voda, hidrodinamički model, metoda praćenja „idealne“ čestice, modflow, modpath

  • Present Situation and Alternative Water Supply Solutions for Northern Vojvodina (Serbia)

    Bojan Hajdin, Vesna Ristić-Vakanjac, Dušan Polomčić (2020)
    The northern part of the Autonomous Province of Vojvodina is situated in the central and southeastern sectors of the Pannonian Basin. Drinking water supply is provided by groundwater abstraction from depths of 60 to 200 m. The quality of that water is poor, especially due to high concentrations of arsenic which most water supply systems do not remove. Current planning documents call for the construction of large regional water supply schemes on the banks of the Danube and Tisa ...
    podzemne vode, regionalni sistem vodosnabdevanja, arsen

  • Hypogene karst associated with igneous intrusions and its influence on the subsequent karst evolution in high mountains (Central Andes, Peru)

    Alexander B. Klimchouk, Saša Milanović, Cristian Bittencourt (2021)
    Carbonate rocks of Cretaceous age are wide spread in the Peruvian Andes. The studied area in the eastern part of the Cordillera Occidental, near a large igneous intrusion and a skarn deposit, exemplifies polygenetic and multi-phase karst development. Hypogene karstification is related to a hydrothermal activity associated with a magmatic event at ca. 11-9.7 Ma responsible for the emplacement of the nearby intrusion and related alteration of the carbonate rocks. It has resulted in deep-rooted, laterally isolated stair-case-rising shaft ...

  • Numerical Modeling and Simulation of the Effectiveness of Groundwater Source Protection Management Plans: Riverbank Filtration Case Study in Serbia

    Dušan Polomčić, Dragoljub Bajić, Bojan Hajdin, Dragan Pamučar (2022)
    The paper describes the establishment and testing of an algorithm for developing sustainable management plans associated with groundwater source protection against potential pollutants and discusses the effectiveness of individual systems. The applied methodology pertains to groundwater resource management, particularly those cases that involve riverbank filtration. Namely, groundwater (numerical) modeling is employed to examine the groundwater regime and balance, as well as to create protection systems and illustrate their effectiveness. Particle tracking analysis is used to study pollutants’ travel and ...
    Water Science and Technology,Aquatic Science,Geography, Planning and Development,Biochemistry

  • Estimating hydraulic parameters for the complex hydrodynamic models

    Dušan Polomčić, Dragoljub Bajić, Jelena Ratković, Bojan Hajdin (2018)
    Hydrodynamic models have usually been calibrated manually, by trial-and-error, with different values of hydraulic parameters and hydraulic characteristics of boundary conditions. This method of calibration and estimation of hydraulic parameters requires an extensive knowledge and experience of experts, but whether the resulting solution includes an optimal set of parameters still remains an open question. An optimization method founded upon the Gauss-Marquardt-Levenberg algorithm, along with PEST software based on that algorithm, introduces automation of model calibration with regularization, which substantially ...
    kalibracija, optimizacija, PEST, koeficijent filtracije

  • Karst wastewater as a high quality, renewable and within the circular economy water resource

    Jovana Nikolić, Vesna Ristić Vakanjac (2021)
    High quality drinking water in it’s natural state is becoming less and less available to the human population. Based on the expected climate changes, it is considered that this resource will be less in the world but also in our region. Also, the accompanying polluting components that exceed the maximum allowable concentration are increasingly present in the waters. Even after the water treatment, it happens that some components are still in the drinking water, which adversely affects human health. ...
    water resource, groundwater, karst aquifer, water supply, irrigation

  • Application of the principle of circular economy to the thermal groundwater, the example of the municipality of Bogatić

    Marija Jovanović, Vesna Ristić Vakanjac (2021)
    There are about 360 locations of thermal and thermo-mineral waters in Serbia, whose water temperatures range from 14 to 98°C, which ranks Serbia as the richest European country in geothermal energy. The mentioned water resources (thermal and thermomineral waters) are used, mostly, for therapeutic purposes in spas and sports and recreational centers. The main problem that is present is the fact that they are not used in a rational and efficient way. The paper will give examples territorially related ...
    water-food-energy nexus, geothermal resources, groundwater management, sustainability, Bogatić

  • Anthropogenic impact on the groundwater regime: Case study of the Velika Morava alluvium

    Jovana Mladenović, Vesna Ristić Vakanjac, Milan Kresojević, Boris Vakanjac, Jugoslav Nikolić, Dušan Polomčić, Dragoljub Bajić (2023)
    The Velika Morava River originates at the junction of the Južna Morava and Zapadna Morava at the town of Stalać in Serbia. It is 185 km long and empties into the Danube. The Velika Morava River Basin occupies a land area of 37 444 km2. The river flows through central Serbia, which features the most fertile land and the highest population density in the country. Public water supply in this region of Serbia relies on groundwater formed in alluvial ...
    hydrology, surface water regime, groundwater regime, the Velika Morava River

  • Multi-elemental analysis of real water samples from the Požega area, Serbia

    Nebojša Pantelić, Jana Štrbački, Ivana Maloparac, Nikola Tomašević, Biljana Dojčinović, Aleksandar Kostić (2022)
    Cilj ovog rada bio je ispitivanje kvaliteta realnih uzoraka vode za piće, prikupljenih sa teritorije grada Požege i okolnih seoskih naselja. Za određivanje koncentracije makro i mikroelemenata u uzorcima vode korišćena je analitička tehnika induktivno kuplovana plazma sa optičkom emisionom spektrometrijom, ICP-OES. Dobijeni rezultati upoređivani su sa maksimalno dozvoljenim kocentracijama elemenata propisanim nacionalnim Pravilnikom o higijenskoj ispravnosti vode za piće, kao i preporukama Svetske zdravstvene organizacije (WHO) i Američke agencije za zaštitu životne sredine (EPA). Analizirane vode su malomineralizovane ...
    General Materials Science

  • Примена ауторегресионих модела за потребе краткорочних прогноза истицања карстних врела

    Вељко Мариновић, Весна Ристић Вакањац, Саша Милановић, Љиљана Васић, Бранислав Петровић, Душан Поломчић, Радисав Голубовић (2023)
    Модел вишеструке линеарне регресије је најчешће примењивани модел за симулације, односно прогнозе одговарајућих случајно променљивих величина. Као најједноставнији модели примењују се ауторегресиони (АР) модели који симулирају истицање карстних врела на основу издашности врела регистрованих претходних дана. АР модели примењени су на примерима Великог врела за шестогодишње периоде осматрања, односно врела Бање и Гостиљског врела за десетогодишње периоде осматрања. Укључивањем више независних величина, коефицијенти корелације безначајно расту, те је препорука да се максимално 3 независне променљиве укључе у симулациони модел. ...

  • Osnovi hidrogeologije

    Petar Dokmanović (2021)
    hidrogeologija, atmosferska voda, površinske vode, podzemne vode, vodni bilans, poroznost stena
    ... pojam karsta i vrste stena u kojima nastaje, nastanak i razvoj karstnog procesa u karbonatnim stenama, tipovi karstnog reljefa, podzemni i površinski karstni oblici. Podređeno zastupljeni strukturni tipovi poroznosti stena obrađeni su u osnovnim crtama. Prikazani su i osnovni proračuni za određivanja ...
    ... svojstven za karst i predstavlja koncentrisano poniranje/uviranje (dela) površinskog toka u jedan (koncentrični) ponor ili “razbijenu” ponorsku zonu. Pored razlika u pogledu “načina ulaska” vode kroz površinu tla, poniranje se, od druga dva vida infiltracije, s obzirom na specifičnosti karsta i kavernozne ...
    ... Velike dimenzije karstnih kanala, njihova međusobna povezanost, veliki gradijenti pada podzemnih tokova i velika vodopropusnost površinskih zona karsta, imaju za posledicu vrlo brzo punjenje, ali i brzo pražnjenje/dreniranje izdani, odnosno izuzetno dinamičan režim i velike amplitude kolebanja nivoa PV ...

  • Metodologija određivanja vremena i putanje zagađivača na primeru zaštite izvorišta podzemnih voda

    Dušan Polomčić, Dragoljub Bajić, Vesna Ristić Vakanjac, Jelena Ratković, Marina Čokorilo Ilić (2018)
    Analiza vremena putovanja potencijalnog zagađivača do bunara izvorišta podzemnih voda predstavlja veoma bitan segment kod upravljanja i zaštite podzemnih voda. Ova metodologija se zasniva na simulaciji kretanja nereagujuće čestice sa podzemnim vodama i poroznom sredinom (“idealna” čestica). Rezultati hidrodinamičkog modela, kojim se vrši simulacija režima podzemnih voda, predstavljaju osnovu za model praćenja “idealne” čestice. Postoje različiti softveri koji se koriste u hidrogeološkoj praksi za analizu problema zagađivača. U ovom radu korišćen je numerički kod Modpath, dok je za simulaciju ...
    upravljnje podzemnim vodama, zaštita podzemnih voda, hidrodinamički model, metoda praćenja „idealne“ čestice, modflow, modpath.

  • Prilog poznavanju režima voda reke Visočice

    Vesna Ristić Vakanjac, Jovan Nikolić, Marina Čokorilo Ilić, Dušan Polomčić, Dragoljub Bajić, Bojan Hajdin, Jelena Ratković (2018)
    Специфични геолошки и хидрогеолошки услови у области слива реке Височице, а пре свега широко распрострањење карбонатног средње тријаског комплекса стена, као и доњо тријаске шарене серије (алевролити, пешчари, конгломерати) имали су за последицу формирање специфичног типа дренажне мреже као и специфичног режима отицаја реке Височице и њених значајнијих притока. У конкретном случају, у горњим деловима слива ове реке као и њених главних притока, у оквиру доњо тријаских седимената развијен је дендритичан тип хидрографске мреже, док преласком на средње тријаске ...
    režim, specifični oticaj, Visočica

  • Hidrohemijske karakteristike termomineralnih voda Mataruške Banje

    Snežana Kretić, Jana Štrbački (2022)
    Mataruška Banja je naseljeno mesto u Centralnoj Srbiji, koje teritorijalno pripada opštini Kraljevo. Banja je poznata po prirodnim lekovitim vodama visokih temperatura. Formiranje termomineralnih voda vezuje se za rasprostranjenje magmatskih stena. Cilj rada je definisanje hidrohemijskog sastava ovih voda i razmatran je kroz rezultate osam kompletnih hemijskih analiza i jedne skraćene hemijske analize, uzete sa bunara MB-2/81. Hidrogeološka istraživanja, uzorkovanje i izrada kompletnih hemijskih analiza izvršeni su u periodu od 1981. do 2004. godine, dok je uzorkovanje i izrada ...
    Mataruška Banja, termomineralne vode, kvalitet podzemnih voda, vodonik-sulfid, metasilicijumska kiselina

  • Razvoj algoritma fuzzy optimizacije u hidrodinamičkoj analizi za potrebe projektovanja sistema odbrane od podzemnih voda

    Dragoljub Bajić, Dušan Polomčić (2019)
    Sistemi za odbranu od podzemnih voda se koriste za zaštitu hidrotehničkih objekata, priobalja, meliorativnih područja, naselja, rudnika, industrijskih područja, predstavljajući značajne segmente bez kojih bi funkcionalnost ovih objekata i područja bila dovedena u pitanje. Posebno složeni sistemi odbrane od podzemnih voda se karakterišu kod ležišta mineralnih sirovina, imajući u vidu njihovu dinamičnost, koja se ogleda u stalnom širenju ležišta, kao i činjenicu da ova ležišta prodiru duboko u stensku masu različitog strukturnog tipa poroznosti, a time i u podzemne ...
    upravljanje podzemnim vodama, hidrodinamički model, fuzzy logika, trougaoni fuzzy brojevi, znanje eksperta, optimizacija